Je stem opnemen

Als je de diagnose ALS, PSMA of PLS hebt gekregen, komt er veel op je af. Ook word je genoodzaakt vooruit te plannen en na te denken over eventuele toekomstige problemen, waar je nog helemaal niet aan wílt denken. Dat kan heel moeilijk zijn. Maar wanneer je nu al nadenkt over bepaalde zaken, kan je hier later veel voordeel van hebben.

Een van de dingen die je kan overkomen is dat je onverstaanbaar gaat spreken of dat je jouw stem en spraak verliest. Om ervoor te zorgen dat je zich kan blijven uiten, kan je gebruik maken van een communicatiehulpmiddel, bijvoorbeeld een spraakapp, waarin je tekst kan invoeren en laten uitspreken. De stem van zo’n hulpmiddel is een computerstem en niet je eigen stem. Er bestaan ook mogelijkheden voor het maken van opnames van je eigen stem en stemdigitalisering.

Stemopnames maken

Je kan een aantal persoonlijke woorden en zinnen opnemen die je veel gebruikt als je spraak nog goed verstaanbaar is. Deze geluidsbestanden kan je dan later in een communicatiehulpmiddel zetten. Op die manier wordt je eigen unieke stemgeluid en spraak in zekere mate behouden.

Het bedenken van woorden, zinnen en andere uitingen die zinvol zijn om op te nemen, is echter minder gemakkelijk dan het lijkt. Drs. Sandra Offeringa, logopedist en spraak-/taalpatholoog van het Amsterdam UMC, heeft al veel mensen geholpen bij het opstellen van een persoonlijke lijst van veelgebruikte woorden en zinnen. Deze ervaring heeft haar geleerd dat mensen zich vaak niet bewust zijn van hun eigen spreekgewoontes op het moment dat ze nog kunnen spreken. Bovendien is het lastig voor te stellen welke zinnen in de toekomst misschien nodig zijn, bijvoorbeeld rondom de dagelijkse zorg. Op basis van haar ervaring in het ALS-team heeft Sandra een lijst samengesteld, die jou op weg kan helpen bij het maken van je eigen persoonlijke lijst. Deze lijst is te downloaden via: rdgkompagne.nl/Voorbeeldlijst%20stemopnames.pdf
Het is aan te raden dit voor opname te bespreken met de logopedist van je ALS-behandelteam. 

Berichtenbank

Om het gemakkelijk te maken je opgenomen zinnen te verzamelen en organiseren, kan je gebruik maken van  mymessagebanking.com . MyMessageBanking is een berichtenbank die is opgezet door Tobii Dynavox, in samenwerking met het Boston Children’s Hospital Department of Otolaryngology (USA).

De berichtenbank werkt heel eenvoudig. Je neemt een boodschap op met een opnameapparaat en uploadt deze naar MyMessageBanking. Vervolgens kan je jouw berichten indelen in één of meerdere categorieën, zodat je ze later gemakkelijk kunt terugvinden. Zodra je de berichten wil gebruiken, download je ze en gebruiken op je communicatiehulpmiddel.

MyMessageBanking is een gratis service.

Je stem digitaliseren

Mensen kunnen gebruik ook maken van de mogelijkheid om hun eigen stem op te nemen. Dit heet stemdigitalisering. Deze stem kan dan later op een communicatiehulpmiddel worden gezet.

Bespreek deze mogelijkheid vooraf met de logopedist van je ALS-behandelteam aangezien niet elk systeem van stemdigitalisering op elk communicatiehulpmiddel kan, er kanttekeningen te plaatsen zijn bij stemdigitalisering en de ontwikkelingen van stemdigitalisering razend snel gaan.

Een belangrijke kanttekening bij stemdigitalisering is je eigen ervaring hoe je stem klinkt. Je eigen waarneming van je stem is anders dan die in werkelijkheid is. Als je jouw eigen stem terug hoort in een video of geluidsopname, is de kans groot dat je je stem vreemd of raar vindt. Je stem blijkt anders te klinken dan hoe jij jezelf hoort. Dat komt doordat geluid op twee manieren je oor bereikt: via de lucht komt het je oorschelp binnen en via je schedelbotten wordt het naar je binnenoor geleid.

Als je naar een opname luistert van je eigen stem, hoor je dat geluid alleen via de luchtgeleiding.

Als je zelf praat, komt dat geluid binnen via de lucht én via de botten. De geluidstrillingen brengen de beenderen in beweging. Deze geluidstrillingen worden dus ‘binnendoor’ via de beengeleiding naar het binnenoor doorgegeven. Maar als je je eigen stem terug hoort in een geluidsopname, ontbreekt de ‘binnendoor’-component waaraan je gewend bent.

Als je jouw stem laat digitaliseren kan het betekenen dat je niet tevreden bent met het resultaat vanwege bovenstaande. Daarnaast blijft de gedigitaliseerde stem ‘computerachtig’. Emoties, tempowisselingen en hoogteverschillen ontbreken.

Een andere kanttekening is dat je gedigitaliseerde stem en je werkelijke stem mogelijk dermate gaan verschillen dat het voor jou of voor je naasten confronterend wordt.

Huidige mogelijkheden

Waar voorheen veel ingesproken tekst nodig was voor stemdigitalisering en de kosten ervan hoog waren, zijn er meerdere bedrijven die stemdigitalisering aanbieden met een beperkt aantal in te spreken zinnen en tegen veel lagere kosten. Met gebruik van kunstmatige intelligentie (AI, artificial intelligence) is stemdigitalisering sneller, eenvoudiger en goedkoper mogelijk.

Veel van deze nieuwe bedrijfjes richten zich op een brede consumentengroep en verkopen het zonder enige service.

Als je van de aangekochte stem afhankelijk bent om te kunnen communiceren, is een betrouwbare leverancier belangrijk. Ook belangrijk is dat de leverancier van je communicatieapparatuur kan terugvallen op het bedrijf van je gedigitaliseerde stem. Om die redenen wordt my-own-voice van mov.acapela-group.com aanbevolen. Acapela Group is een gerenomeerde organisatie die al jaren stemdigitalisering aanbiedt speciaal voor spraakbeperkte patiënten.

Een andere kanttekening is dat je gedigitaliseerde stem en je werkelijke stem mogelijk dermate gaan verschillen dat het voor jou of voor je naasten confronterend wordt.

My-own-voice

Acapela is een Belgisch bedrijf dat in april 2022 eigendom werd van Tobii Dynavox. Als je je stem wenst op te nemen om een persoonlijke digitale stem te verkrijgen zijn dit de stappen bij Acapela:

• je maakt een account op de website van Acapela MOV:  my-own-voice | | Create a digital copy of your voice, to keep this essential part of your identity. (acapela-group.com);
• je neemt 50 zinnen op;
• je neemt persoonlijke uitingen op (zoveel als je wilt, niet verplicht);
• Acapela stuurt jou een mailtje wanneer je digitale stem klaar is;
• je kan de stem 3 maanden gratis gebruiken in de app TD Talk (enkel op iOS) en kan hem gebruiken in om het even welk communicatieapparaat m.u.v. de lightwriter na aankoop;
• éénmalige aankoop van je digitale stem is 999 euro en je kan ook kiezen voor een jaarlijks abonnement, dat kost je slechts 99 euro per jaar (kan jaarlijks vernieuwd worden).

Tips

• Bespreek stemopnames en stemdigitalisering met de logopedist van je ALS-behandelteam.
• Met een offline stem ben je niet afhankelijk van wifi-verbinding.
• Niet alle bedrijven bieden een gedigitaliseerde stem voor zowel Windows, Android als IOS. Check vooraf.
• Check voor aanschaf de kwaliteit van de stemmen op die website.