Rolstoel
Wanneer mensen met ALS, PLS of PSMA toe zijn aan hun eerste rolstoel (handbewogen en/of elektrisch) weten ze niet waar op te letten, wat er handig is, welke zitting, hoe het rijden gaat, wat het betekent om langdurig in een rolstoel te zitten, etcetera. Om die reden is het belangrijk dat de persoon in kwestie begeleid wordt door de ergotherapeut van een gekwalificeerd ALS-behandelteam.
De volgende informatie is belangrijk om vooraf te weten.
In Nederland zijn verschillende partijen verantwoordelijk voor het leveren van hulpmiddelen als een rolstoel.
Wmo, de gemeente
Wettelijk kader: Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning)
- Voor permanente oplossingen, langer dan 26 weken.
- Hoort maatwerk te leveren.
- Heeft meestal contracten met maximaal twee verschillende leveranciers zoals hierboven genoemd.
Zorgverzekeraar
Wettelijk kader: Zvw ( Zorgverzekeringswet)
- Voor kortlopende oplossingen tot 26 weken is dat de zorgverzekeraar.
- Levert over het algemeen alleen wat in depot staat en nauwelijks maatwerk.
- Heeft contracten met verschillende leveranciers zoals Medipoint, Meyra, Vegro, Welzorg, etc.
Zorgverzekeraar
Wettelijk kader: Zvw ( Zorgverzekeringswet)
- Voor kortlopende oplossingen tot 26 weken is dat de zorgverzekeraar.
- Levert over het algemeen alleen wat in depot staat en nauwelijks maatwerk.
- Heeft contracten met verschillende leveranciers zoals Medipoint, Meyra, Vegro, Welzorg, etc.
Wmo, de gemeente
Wettelijk kader: Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning)
- Voor permanente oplossingen, langer dan 26 weken.
- Hoort maatwerk te leveren.
- Heeft meestal contracten met maximaal twee verschillende leveranciers zoals hierboven genoemd.
Zorgkantoor
Wettelijk kader: Wlz (Wet langdurige zorg)
- Voor permanente oplossingen, langer dan Wmo
- Hoort maatwerk te leveren.
- Heeft meestal contracten met verschillende leveranciers zoals hierboven genoemd.
Verbetering levering van hulpmiddelen
De overheid heeft ingezien dat de levering van hulpmiddelen en dus ook rolstoelen, soms moeizaam verloopt. In aanvulling op de bestaande wetgeving Zvw, Wmo en Wlz is daarom het Landelijk Normenkader Hulpmiddelen afgesproken. Hierin staan afspraken hoe ‘domeinoverstijgend’ geleverd moet worden. Een voorbeeld hiervan is, dat het advies van de ergotherapeut in principe leidend is in de aanvraag, uitvoering en levering van hulpmiddelen, waaronder rolstoelen.
Waar moet je rekening mee houden?
- De wetgeving gaat uit van passende hulpmiddelen bij de patiënt. Dat wordt door alle partijen in de meeste gevallen financieel ingevuld met ‘sober’ en ‘doelmatig’. De wet kent de termen ‘sober’ en ‘doelmatig’ niet en deze zijn dus juridisch niet houdbaar.
- Er bestaat de neiging om te leveren wat de door gemeente/zorgverzekeraar/zorgkantoor gecontracteerde bedrijven op voorraad of in depot hebben, dat is echter meestal een beperkt aanbod. Een ‘passende’ oplossing gaat verder dan wat op voorraad of in depot is.
- De kennis bij de leveranciers en fabrikanten is vaak productgericht en niet mens- of ziektegericht.
- De situatie van mensen met ALS /PSMA/PLS kan snel wijzigen.
- Het productenaanbod wijzigt regelmatig.
- Veel ergotherapeuten hebben daarom niet alle mogelijkheden op een rij.
- Het proces van aanvraag, bepaling van soort rolstoel en levering kan variëren van weken tot maanden.
- De verstrekking van een rolstoel gebeurt op huurbasis. De gemeente/zorgverzekeraar/zorgkantoor betaalt de leverancier maandelijks een vast bedrag voor de rolstoel, service en onderhoud.
Het proces
- Wanneer rolstoel. Allereerst zal iemand met deskundigheid tijdig moeten vaststellen dat je aan een rolstoel toe bent. Dit is vaak eerder dan je verwacht. De ergotherapeut kan samen met de fysiotherapeut dat moment goed bepalen.
- Soort rolstoel. Vervolgens moet worden bepaald welk type rolstoel het beste past bij jouw situatie, nu en verderop in het proces. Bij mensen met ALS/PSMA/PLS heeft aanpasbaarheid van de rolstoel in de tijd de voorkeur.
- Aanvraag indienen bij gemeente, zorgverzekeraar of zorgkantoor. De ergotherapeut of maatschappelijk werker van het ALS-behandelteam kan dat voor je doen.
- Passing bij leverancier. Aan de hand van het pakket van eisen die de ergotherapeut samen met de patiënt heeft opgesteld volgt een passing bij de leverancier of thuis. Het is belangrijk dat de ergotherapeut hierbij aanwezig is om het eisenpakket en ‘passende’ oplossing te toetsen.
- Ook de zitting is belangrijk bij de passing. Zittingen voor rolstoelen ondersteunen de zithouding en bieden meer comfort bij het zitten en rijden in een rolstoel.
- Na levering van rolstoel goed uitproberen.
Soorten rolstoelen
Duwrolstoelen en elektrische rolstoelen zijn er in alle soorten en maten.
Belangrijke aspecten bij duwrolstoel zijn bijvoorbeeld soort en maat voor/zwenkwielen, inklapbaarheid, vaste of losse rug, aanpasbaarheid, met/zonder neksteun.
Belangrijke aspecten bij elektrische rolstoel zijn bijvoorbeeld voorwiel/middelwiel/achterwiel/zeswielaandrijving, wel/niet in hoogte verstelbaar, met/zonder neksteun, wel/niet demontabel voor vervoer in personenauto.
Zithouding
Om die reden is begeleiding door de ergotherapeut van het ALS-behandelteam belangrijk is. Je houding in een rolstoel of trippelstoel is van belang voor pijn, wondjes en energie. Vraag hulp van een ZitAdviesTeam.
Duwen van rolstoel
Een rolstoel duwen kan zwaar werk zijn en dient veilig te gebeuren. Vraag de fysiotherapeut/ergotherapeut van het ALS-behandelteam om een training. Aspecten die belangrijk zijn voor de duwer en die aan bod moeten komen bij de passing zijn soort, dikte van en hoogte of instelbare hoogte van handvatten en het ingestelde kantelpunt.
Tips bij aanvraag hulpmiddelen
- Lees zelf hoe de procedure gaat.
- Schakel je ergotherapeut in. Die kent de procedure en de eisen waaraan de aanvraag en het hulpmiddel moeten voldoen.
- De brochure van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten ‘Toegang tot hulpmiddelen voor mensen met een complexe hulpvraag; Tips en aanbevelingen voor Wmo- consulenten, aanvragers en zorgprofessionals voor het doeltreffend(er) en snel(ler) afhandelen’. Hier vind je een PDF welke leidend is voor de Wmo-afdeling van elke gemeente.
- De Wmo-ambtenaar (of Wmo-afdeling) is doorgaans onbekend met snel progressieve ziekten als ALS,PLS en PSMA en wat dat betekent voor de aanvraagprocedure.
Het kan helpen als je hen de volgende informatie laat lezen:
- De brochure van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten ‘Toegang tot hulpmiddelen voor mensen met een complexe hulpvraag; Tips en aanbevelingen voor Wmo- consulenten, aanvragers en zorgprofessionals voor het doeltreffend(er) en snel(ler) afhandelen’ is hier te downloaden.
- Lijst met hulpmiddelen die mensen met ALS nodig gaan hebben.
Meer informatie
als-centrum.nl/kennisbank/tips-voor-aanvragen-eerste-rolstoel
als-centrum.nl/kennisbank/handbewogen-rolstoel
Informatie van ALS Centrum over elektrische rolstoel